Παροιμίες, Γνωμικά, Παροιμιώδεις φράσεις.

Το blog ΠΑΡΟΙΜΙΑΚΟΣ ΛΟΓΟΣ αποτελεί την παράθεση του υλικού προσωπικής συλλογής, η οποία δημιουργήθηκε με γνώμονα τον σεβασμό και τον θαυμασμό στην λαϊκή σοφία και στην λαϊκή παράδοση.

Οι παροιμίες και οι παροιμιακές φράσεις καταγράφονται όπως ακριβώς εντοπίσθηκαν από τον συλλέκτη, χωρίς παρέμβαση ή κριτική στο περιεχόμενο.
Η έρευνα και η καταγραφή συνεχίζεται και το blog εμπλουτίζεται συνεχώς.

ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ
Ο Παροιμιακός Λόγος, είναι μια προσπάθεια καταγραφής και διάσωσης των παροιμιών και παροιμιακών φράσεων του θυμόσοφου λαού, η οποία κινδυνεύει να χαθεί στο σκοτάδι της αμνησίας και της παγκοσμιοποίησης. Με δέος και σεβασμό στη λαϊκή παράδοση, σας προσκαλούμε να συμμετέχετε σε αυτή την προσπάθεια, προσθέτοντας παροιμίες στη συλλογή μας. Το σχετικό υλικό μπορείτε να το στείλετε μέσα από τη φόρμα επικοινωνίας, ή με e-mail στον διαχειριστή. paroimiakoslogos@gmail.com

Translate

25 Ιουλίου 2021

Ιστορία των παροιμιών

 


 Η ιδιοφυΐα, η εξυπνάδα και το πνεύμα ενός έθνους, φανερώνονται στις παροιμίες του. Φραγκίσκος Βάκων


Ιστορία των παροιμιών

Οι παροιμίες, μαζί με τους μύθους, τους θρύλους, τα παραμύθια, τα τραγούδια και τα αινίγματα, αποτελούν μέρος κάθε ομιλουμένης γλώσσας.

 Παραδόθηκαν με τον προφορικό λόγο από γενιά σε γενιά, ώσπου καταγράφηκαν και αποτέλεσαν λαογραφικό θησαυρό για τις ερχόμενες γενιές...

Διαβάστε εδώ όλο το άρθρο...

Η χρήση των παροιμιών στη λογοτεχνία

 


Η χρήση των παροιμιών στη λογοτεχνία 

Παροιμίες χρησιμοποίησαν σποραδικά στα έργα τους τόσο οι δύο μεγάλοι ποιητές της αρχαιότητας, ο Όμηρος και ο Ησίοδος (8ος αιώνας π.Χ.), όσο και οι κωμικοί ποιητές, ο Αριστοφάνης και Μένανδρος.

Επίσης, οι Πατέρες της Εκκλησίας και οι βυζαντινοί συγγραφείς χρησιμοποίησαν παροιμίες στα κείμενά τους...

Διαβάστε εδώ όλο το άρθρο...

22 Ιουλίου 2021

ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΙ ΑΓΩΝΕΣ

. Από τα αρχαία χρόνια αποτέλεσαν πηγή έμπνευσης για τη ζωγραφική, τη γλυπτική, την ποίηση, τη μουσική. Σε έργα τέχνης αλλά και σε παρτιτούρες, οι καλλιτέχνες άντλησαν έμπνευση από τη μεγάλη αθλητική γιορτή και τα αποτελέσματα είναι εντυπωσιακά.

19 Ιουλίου 2021

Η προέλευση της νεότερης λέξης “πολιτισμός”

 

Η προέλευση της νεότερης λέξης “πολιτισμός”
Όταν ο Κοραής το 1806 ανέσυρε από τον θησαυρό τής ελληνικής γλώσσας τη λέξη πολιτισμός, για να αποδώσει εύστοχα τη γαλλική λέξη civilisation, «έπαιξε» συνειρμικά α) με τη σχέση τού πολίτη με την πολιτεία (αρχικά η λ. πολιτισμός δήλωνε τη διαχείριση δημοσίων πραγμάτων) και β) με ό,τι χαρακτηρίζει συχνά τον άνθρωπο τής πόλης, τη δυνατότητα μιας καλλιέργειας, μιας πιο εκλεπτυσμένης συμπεριφοράς καθώς και μιας ελευθεριότητας (πβ. άστυ-αστείος, χώρα-χωρατά). Έτσι πλάστηκε η λ. πολιτισμός με τη νεότερη σημασία της. Ας σημειωθεί ότι αντίστοιχη τής (αρχαίας) ελληνικής λέξης πολιτισμός στις σημασίες που αναφέραμε υπήρξε η λατινική λ. civilitas (civis-civilis-civilitas). Από τη Λατινική προήλθε και το γαλλ. civilisation που εμφανίζεται το 1721 (ως παράγωγο τού ρήματος civilizer ) και καθιερώνεται μέχρι τα τέλη τού 18ου αιώνα. Πηγή www.syros-agenda.gr
 

09 Ιουλίου 2021

Διαφορά μεταξύ παροιμίας καί παροιμιακών φράσεων

Οι παροιμιακές (ή παροιμιώδεις) φράσεις είναι ένα είδος φράσεων που δεν έχει να κάνει με γνωμικά, αν και συγγενεύει με τις παροιμίες ως προς το λαϊκό ή αλληγορικό τους χαρακτήρα. Πρόκειται για σύντομες φράσεις που δεν αποτελούν «διατύπωση κρίσης», δεν τις χρησιμοποιούμε δηλαδή για να διατυπώσουμε μια άποψη, αλλά για να κάνουμε ένα χαρακτηρισμό. Πάντως τα όρια με τις Παροιμίες είναι μερικές φορές δυσδιάκριτα

08 Ιουλίου 2021

Παροιμία καί Πολιτική

Ζει και με το φακοσπυρον λόγο, για τον οποίο χρησιμοποιείται από τους Έλληνες πολιτικούς η παροιμία δίνει, νομίζω, ο Δημήτριος Λουκάτος, ο οποίος, αν και δεν αναφερόταν αποκλειστικά στην γλώσσα των πολιτικών, εντοπίζει με ακρίβεια τις σπουδαίες δυνατότητες που μπορεί να προσφέρει μία παροιμία και στην πολιτική έκφραση: «Η λαϊκή παροιμία έχει, από τη φύση και τη γένεσή της, το στοιχείο του ανεύθυνου κατά τη χρήση της, γιατί είναι απρόσωπη και υπαινικτική, χωρίς να προσβάλλει συγκεκριμένα πρόσωπα και χωρίς να περιγράφει τις καταστάσεις που υπαινίσσεται. Ο χειριστής της διστάζει να μιλήσει ξεκάθαρα, φροντίζει όμως, ώστε ο αποδέκτης της να καταλαβαίνει αμέσως ό,τι τον αφορά. Η συνθετική λαϊκή σκέψη “εκπέμπει” πάντα, αλλά και “ακροάται” (αποδέχεται) με ευφυέστατη ταχύτητα, τις παραστατικές κριτικές, που από την παροιμία διατυπώνονται. Η παροιμία μένει πάντα ένας ελεύθερος λόγος, αυθόρμητος και αδέσμευτος, που προβλέπει (συμβουλεύοντας), διαπιστώνει (φιλοσοφώντας) και επικρίνει (ρίχνοντας στον καθένα την ευθύνη του). Ο λόγος της δεν είναι θρηνητικός· αρχίζει σοβαρά, με την καλή διάθεσή της συμβουλής, γίνεται μελαγχολικός (από την κακή πρόβλεψη), αλλά στο τέλος δείχνεται δηκτική

05 Ιουλίου 2021

Ιστορία της λέξης Παροιμία (μέρος 1)

 Παροιμία ονομάζεται ένα σύντομο απόφθεγμα που εκφράζει -τις περισσότερες φορές με αλληγορικό τρόπο, ισχυρισμούς που αποτελούν το απόσταγμα μακράς πείρας πολλών ανθρώπων.

 Έτσι, οι παροιμίες προσλαμβάνουν πολλές φορές έναν διδακτικό χαρακτήρα. 

 Η ετυμολογία της λέξης παροιμία είναι η εξής: παροιμία < αρχαία ελληνική παροιμία < παρά + οίμος (δρόμος, οδός)  Με βάση την ετυμολογία της παροιμία είναι αυτό που λέγεται δίπλα στον δρόμο, δηλαδή αυτό που είναι αποτέλεσμα της εμπειρίας του λαού.

02 Ιουλίου 2021

Ορισμός 'Αυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς

  Ήδη από το 2002 και παράλληλα με τις διεθνείς ζυμώσεις για την κατάρτιση της Σύμβασης για τη Διαφύλαξη της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO, η ελληνική πολιτεία υιοθέτησε τον όρο «άυλα πολιτιστικά αγαθά», για να θεσπίσει τη διαφύλαξη της πολιτισμικής κληρονομιάς που μέχρι τότε περιγραφόταν ως «παραδοσιακός και σύγχρονος λαϊκός πολιτισμός». 

Έτσι, στον Νόμο 3028/2002 “Περί Προστασίας των Αρχαιοτήτων και εν γένει της Πολιτιστικής Κληρονομιάς” (ΦΕΚ 153/Α’/28.6.2002) ως άυλα πολιτιστικά αγαθά νοούνται εκφράσεις, δραστηριότητες, γνώσεις και πληροφορίες, όπως μύθοι, έθιμα, προφορικές παραδόσεις, χοροί, δρώμενα, μουσική, τραγούδια, δεξιότητες ή τεχνικές που αποτελούν μαρτυρίες του παραδοσιακού, λαϊκού και λόγιου πολιτισμού. 

 Η Σύμβαση προχωρά ένα βήμα παραπέρα, αποδίδοντας, μεταξύ άλλων, πρωταρχική σημασία στις κοινότητες φορέων της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς.

 Έτσι, ως άυλη πολιτιστική κληρονομιά, σύμφωνα με τη Σύμβαση της UNESCO για τη Διαφύλαξη της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς (2003), ορίζονται «οι πρακτικές, αναπαραστάσεις, εκφράσεις, γνώσεις και τεχνικές – καθώς και τα εργαλεία, αντικείμενα, χειροτεχνήματα και οι πολιτιστικοί χώροι που συνδέονται με αυτές και τις οποίες οι κοινότητες, οι ομάδες και, κατά περίπτωση, τα άτομα αναγνωρίζουν ότι αποτελεί μέρος της πολιτιστικής κληρονομιάς τους» (άρθρο 2. παρ. 1). Με τη Σύμβαση για τη Διαφύλαξη της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς ο νέος όρος παγιώνεται, ενώ ορίζονται τα βασικά πεδία στα οποία μπορούν να κατηγοριοποιηθεί η Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά. 

 Τα πεδία αυτά είναι: α) οι προφορικές παραδόσεις και εκφράσεις, συμπεριλαμβανομένης της γλώσσας ως φορέα της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς (παραμύθια, μύθοι και διηγήσεις, αφηγηματικά τραγούδια). β) οι τέχνες του θεάματος, ή ορθότερα οι επιτελεστικές τέχνες (χορός, μουσική, λαϊκό θέατρο) γ) οι κοινωνικές πρακτικές, οι τελετουργίες και οι εορταστικές εκδηλώσεις (λαϊκά δρώμενα, έθιμα ευετηρίας, έθιμα στον κύκλο του χρόνου, σημαντικοί σταθμοί στη ζωή του ανθρώπου) δ) οι γνώσεις και πρακτικές που αφορούν τη φύση και το σύμπαν (παραδοσιακές καλλιέργειες, εθνοβοτανική γνώση, λαϊκές αντιλήψεις για τη μετεωρολογία κ.ά.) ε) η τεχνογνωσία που συνδέεται με την παραδοσιακή χειροτεχνία (υφαντική, αγγειοπλαστική, ξυλοναυπηγική κ.ά.)

  Ειδική μνεία αξίζει να γίνει για το ζήτημα της διαφύλαξης της γλώσσας και της θρησκείας στο πλαίσιο της Σύμβασης του 2003. Η γλώσσα αποτελεί αναπόσπαστο στοιχείο της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς. 

 Εντούτοις, κατά την προετοιμασία του κειμένου της Σύμβασης, οι εμπειρογνώμονες συμφώνησαν να μην υπάρχει χωριστό πεδίο/τομέας για τη γλώσσα και ότι το πεδίο «προφορικές παραδόσεις και εκφράσεις, συμπεριλαμβανομένης της γλώσσας ως οχήματος ΑΠΚ» καλύπτει πολιτικές διαφύλαξης ιδιαίτερων γλωσσικών εκφράσεων (λ.χ. επαγγελματικών συνθηματικών γλωσσών, ντοπιολαλιών, όπως αυτές αποτυπώνονται μέσα από λαϊκές διηγήσεις και λοιπές αφηγηματικές πρακτικές). Έτσι, μια τοπική γλώσσα, μια διάλεκτος, ή και μια ιδιόλεκτος δεν μπορεί να προταθεί για εγγραφή στους Καταλόγους της UNESCO, αλλά μπορεί να προστατευτεί μέσα από το πλέγμα μέτρων διαφύλαξης που αφορούν προφορικές παραδόσεις, ή διαδικασίες προφορικής μεταβίβασης από γενιά σε γενιά μιας παραδοσιακής τεχνογνωσίας. Επιπροσθέτως, η UNESCO για την προστασία και προώθηση της γλωσσικής ποικιλομορφίας έχει δημιουργήσει τον Άτλαντα των Γλωσσών που Κινδυνεύουν.

  Σημαντικός αριθμός εκφράσεων και στοιχείων της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς, ιδίως κοινωνικές πρακτικές, ευετηρικά έθιμα και λαϊκά δρώμενα, καθώς και επιτελεστικές τέχνες, εμπεριέχουν έντονες εκφράσεις της θρησκευτικότητας μιας κοινότητας ή σχετίζονται άμεσα με θρησκευτικά γεγονότα και περιστάσεις. 

 Παρ’ όλα αυτά, δεν είναι δυνατή η εγγραφή θρησκειών στους Καταλόγους της Σύμβασης για τη Διαφύλαξη της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς (UNESCO, 2003). 

 Τέλος, κάθε στοιχείο Άυλης Πολιτισμικής Κληρονομιάς πρέπει να «ανταποκρίνεται στα ήδη υφιστάμενα διεθνή κείμενα για τα ανθρώπινα δικαιώματα, ως και στην απαίτηση για αμοιβαίο σεβασμό μεταξύ κοινοτήτων, ομάδων και ατόμων, και για βιώσιμη ανάπτυξη» (άρθρο 2, παρ. 1). Με άλλα λόγια, δεν μπορούν να αναγνωρισθούν ως Άυλη Πολιτισμική Κληρονομιά της Ανθρωπότητας εθιμικές πρακτικές που αναζωπυρώνουν μνήμες βίαιων συγκρούσεων μεταξύ μελών της κοινότητας ή διαφορετικών κοινοτήτων, που αποκλείουν με βίαιο και υποτιμητικό τρόπο μέλη της κοινότητας εξαιτίας του φύλου τους, της ηλικίας τους, της επαγγελματικής τους ιδιότητας, ή του σεξουαλικού τους προσανατολισμού, όπως επίσης στοιχεία που θέτουν σε κίνδυνο τη ζωή μελών μιας κοινότητας. 

 Ομοίως, δεν μπορούν να ενταχθούν εθιμικές πρακτικές που περιλαμβάνουν κακομεταχείριση ή/και βασανισμό ζώων.