Παροιμίες, Γνωμικά, Παροιμιώδεις φράσεις.

Το blog ΠΑΡΟΙΜΙΑΚΟΣ ΛΟΓΟΣ αποτελεί την παράθεση του υλικού προσωπικής συλλογής, η οποία δημιουργήθηκε με γνώμονα τον σεβασμό και τον θαυμασμό στην λαϊκή σοφία και στην λαϊκή παράδοση.

Οι παροιμίες και οι παροιμιακές φράσεις καταγράφονται όπως ακριβώς εντοπίσθηκαν από τον συλλέκτη, χωρίς παρέμβαση ή κριτική στο περιεχόμενο.
Η έρευνα και η καταγραφή συνεχίζεται και το blog εμπλουτίζεται συνεχώς.

ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ
Ο Παροιμιακός Λόγος, είναι μια προσπάθεια καταγραφής και διάσωσης των παροιμιών και παροιμιακών φράσεων του θυμόσοφου λαού, η οποία κινδυνεύει να χαθεί στο σκοτάδι της αμνησίας και της παγκοσμιοποίησης. Με δέος και σεβασμό στη λαϊκή παράδοση, σας προσκαλούμε να συμμετέχετε σε αυτή την προσπάθεια, προσθέτοντας παροιμίες στη συλλογή μας. Το σχετικό υλικό μπορείτε να το στείλετε μέσα από τη φόρμα επικοινωνίας, ή με e-mail στον διαχειριστή. paroimiakoslogos@gmail.com

Translate

30 Οκτωβρίου 2022

Ο αρχαιότερος δρόμος της Αθήνας. Για 25 αιώνες φέρνει το ίδιο όνομα και τον έχουν περπατήσει εκατομμύρια ανθρώπων.

  Η οδός Τριπόδων ήταν στην αρχαιότητα κατά κάποιο τρόπο ότι η Λεωφόρος της Δόξας στο Χόλυγουντ σήμερα.

 Είναι μάλιστα γραμμένη στα βιβλίο με τα Ελληνικά ρεκόρ Γκίνες ως ο μακροβιότερος δρόμος της Αθήνας που έχει διατηρήσει την ίδια ονομασία για 25 σχεδόν αιώνες. 
 Διαβάστε ΕΔΩ ολόκληρο το άρθρο
Ο δρόμος της οδού Τριπόδων στη Πλάκα, σήμερα μπορεί να μην είναι πια τόσο μεγάλος, παραμένει όμως εξαιρετικά σημαντικός.
Να και η Μελίνα, που αστραφτερή πάντα σκορπίζοντας γελαστές καλημέρες πάει να πιει το πρωινό της καφεδάκι στο καφέ Μελίνα.

16 Οκτωβρίου 2022

Γιατί το λέμε έτσι:Κατά φωνή και ο γάιδαρος

ΚΑΤΑ ΦΩΝΗ ΚΙ Ο ΓΑΪΔΑΡΟΣ
 Οι Φαραώ είχαν γαϊδάρους εξημερωμένους, που τους χρησιμοποιούσαν με τον ίδιο τρόπο, που τους χρησιμοποιούμε κι εμείς σήμερα. Οι αρχαίοι, τους θεωρούσαν σαν σύμβολο πολλών αρετών και σαν ιερά ζώα. Θεωρούσαν μάλιστα, πως ήταν καλός οιωνός όταν ένας γάιδαρος γκάριζε, προτού αρχίσει μια μάχη. Κάποτε ο Φωκίωνας ετοιμαζόταν να επιτεθεί στους Μακεδόνες του Φιλίππου, αλλά δεν ήταν τόσο βέβαιος για το αποτέλεσμα, επειδή οι στρατιώτες του ήταν λίγοι . Τότε αποφάσισε να αναβάλει για λίγες μέρες την επίθεση, ώσπου να του στείλουν τις επικουρίες, που του είχαν υποσχεθεί οι Αθηναίοι. Πάνω όμως που ήταν έτοιμος να διατάξει υποχώρηση, άκουσε ξαφνικά το γκάρισμα ενός γαϊδάρου απ' το στρατόπεδό του. - Κατά φωνή κι ο γάιδαρος! αναφώνησε ενθουσιασμένος ο Φωκίωνας.
 Έτσι διέταξε ν' αρχίσει η επίθεση, με την οποία νίκησε τους Μακεδόνες. Από τότε ο λόγος έμεινε, και τον λέμε συχνά, όταν βλέπουμε ξαφνικά κάποιον γνωστό ή φίλο μας, που δεν τον περιμέναμε.

28 Μαΐου 2022

Γιατί το λέμε:Πίσω εχει αχλάδα την ουρά

 ΠΙΣΩ ΕΧΕΙ Η ΑΧΛΑΔΑ ΤΗΝ ΟΥΡΑ
Οι Ενετοί,  που άλλοτε κυριαρχούσαν στις θάλασσες, εγκαινίασαν  πρώτοι τα ιστιοφόρα μεταγωγικά, όταν ήθελαν να μεταφέρουν το στρατό τους.
 Τα καράβια αυτά ήταν ξύλινα και πελώρια και είχαν σχήμα αχλαδιού. Έσερναν δε τις περισσότερες φορές πίσω τους ένα μικρό καραβάκι, που έβαζαν μέσα τον οπλισμό και τα πολεμοφόδια, όπως ακόμα τρόφιμα και διάφορα πολεμικά σύνεργα. Οι Έλληνες τα είχαν βαφτίσει αχλάδες από το σχήμα τους. Έτσι όταν καμιά φορά στο  πέλαγος παρουσιαζόταν ένα άγνωστο καράβι, οι νησιώτες ( βιγλάτορες) ανέβαιναν πάνω στους βράχους και απ'εκεί  παρακολουθούσαν με αγωνία τις κινήσεις του. Αν ήταν απλώς ιστιοφόρο, δεν ανησυχούσαν τόσο, γιατί υπήρχε πιθανότης να συνεχίσει αλλού τον δρόμο του. Αν όμως ήταν  "Αχλάδα"  τους έπιανε  πανικός , γιατί καταλάβαιναν ότι σε λίγο θ'άρχιζαν μάχες,πολιορκίες, πείνες και θάνατοι. Έφευγαν τότε για να πάνε να ετοιμάσουν την  άμυνα τους. Από στόμα σε στόμα κυκλοφορούσε η φήμη ότι η "Αχλάδα"  έχει πίσω την ουρά. Με την ουρά εννοούσαν το καραβάκι που έσερνε το μεταγωγικό. Άρα επίθεση.  Και έλεγαν: "Πίσω έχει η Αχλάδα την ουρά".

Δείτε ΕΔΩ κι άλλες παροιμίες για καράβια.

08 Μαΐου 2022

Γιατί λέμε:μπάτε σκύλοι αλέστε και αλεστικά μην δώσετε

 Οι  Φράγκοι, που   είχαν  υποδουλώσει  άλλοτε  την  Ελλάδα, έκαναν  τόσα μαρτύρια  στους κατοίκους, ώστε οι  Έλληνες τούς  βάφτισαν «Σκυλόφραγκους».

 Ότι  είχαν  και  δεν  είχαν,  τούς  το  έπαιρναν, κυρίως όμως  ενδιαφερόντουσαν  για  το  αλεύρι, που  τούς   ήταν  απαραίτητο  για να  φτιάχνουν  ψωμί.  

Κάποτε  σ' ένα  χωριουδάκι  της  Πάτρας μπήκαν μερικοί  στρατιώτες σ' ένα  μύλο  και  απαίτησαν  από  τον  μυλωνά  να τους αλέσει όλο  το  σιτάρι  που  υπήρχε  εκεί, με την υπόσχεση ότι  θα τού  πλήρωναν  τ' αλεστικά. 

Ο  μυλωνάς  ονομαζόταν Γιάννης  Ζήσιμος, κι  ήταν  γνωστός  για την παλικαριά του και την εξυπνάδα του. Όταν είδε τους Φράγκους να θέλουν να τού αρπάξουν το βιος του  με το έτσι το θέλω, φούντωσε  ολόκληρος.  Συγκρατήθηκε,  όμως,  και δικαιολογήθηκε  ότι  δεν  μπορεί  μόνος του  ν' αλέσει  τόσες οκάδες σιτάρι. 

Οι στρατιώτες  τού  είπαν  τότε ότι  θα  τον  βοηθούσαν  αυτοί.  Ο Ζήσιμος τούς πέρασε στον  μύλο  και  τούς  είπε δήθεν  ευγενικά: «Μπάτε σκύλοι  αλέστε και αλεστικά μη δώσετε».

Ύστερα τούς κλείδωσε μέσα κι έβαλε φωτιά στο μύλο. 

Εκεί τούς έκαψε όλους σαν ποντίκια κι αυτός εξαφανίστηκε.

25 Απριλίου 2022

Γιατί λέμε:Του έψησε το ψάρι στα χείλη

 Ο λαός του Βυζαντίου γιόρταζε με μεγάλη κατάνυξη και πίστη όλες τις  μέρες της Σαρακοστής. Το φαγητό του ήταν μαρουλόφυλλα  βουτηγμένα στο ξίδι, μαυρομάτικα φασόλια, φρέσκα κουκιά και θαλασσινά.  Στα μοναστήρια, όμως, ήταν ακόμη πιο αυστηρά, αν και πολλοί καλόγεροι, που δεν μπορούσαν να κρατήσουν περισσότερο τη  νηστεία , έκαναν πολλές κρυφές ...αμαρτίες κι έτρωγαν αβγά ή έπιναν γάλα. Αν τύχαινε, όμως,  κανένας απ' αυτούς να πέσει στην αντίληψη των άλλων  -ότι είχε σπάσει δηλαδή την νηστεία του- καταγγελλόταν αμέσως στο ηγουμενοσυμβούλιο και καταδικαζόταν στις πιο αυστηρές ποινές.
Κάποτε λοιπόν, ένας καλόγερος, ο Μεθόδιος, πιάστηκε να τηγανίζει ψάρια μέσα σε μια σπηλιά, που ήταν κοντά στο μοναστήρι. Το αμάρτημά του θεωρήθηκε φοβερό. Το ηγουμενοσυμβούλιο τον καταδίκασε τότε στην εξής τιμωρία: Διάταξε και του γέμισαν το στόμα με αναμμένα κάρβουνα και κει πάνω έβαλαν ένα ωμό ψάρι, για να...ψηθεί! Το γεγονός αυτό το αναφέρει ο Θεοφάνης. Φυσικά ο καλόγερος πέθανε έπειτα από λίγο μέσα σε τρομερούς πόνους. Αλλά ωστόσο έμεινε η φράση «Μου έψησε το ψάρι στα χείλη» ή «Του έψησε το ψάρι στα χείλη».

Δείτε ΕΔΩ κι άλλες παροιμίες για καλόγερους

22 Απριλίου 2022

Γιατί λέμε:Ένα χελιδόνι δεν φέρνει την άνοιξη

 Σ’ έναν από τους µύθους του Αισώπου διαβάζουµε, πως ένας άσωτος και σπάταλος νέος, αφού έφαγε όλη του την περιουσία, δεν του είχε αποµείνει παρά ο καινούριος του χονδρός εξωτερικός µανδύας. Κάποια µέρα, λοιπόν, που τυχαία είδε ένα χελιδόνι να πετάει έξω από το παράθυρό του, φαντάστηκε πως ο χειµώνας είχε περάσει και πως ήρθε πια η άνοιξη. Πούλησε τότε και το µανδύα σαν αχρείαστο. Αλλά το χειµωνιάτικο κρύο είχε άλλη γνώµη και ξαναγύρισε την άλλη µέρα πιο τσουχτερό. Οι αρχαίοι χρησιµοποιούσαν τη φράση αυτή µε τα λόγια: « µία χελιδών έαρ ου ποιεί». Κατά τον Αριστοτέλη: «Το γάρ έαρ ούτε µία χελιδών ποιεί ούτε µία ηµέρα». Επίσης, συγγενική είναι η φράση: «Μ’ ένα χελιδόνι, καλοκαίρι δεν κάνει, ούτε µια µέλισσα µέλι» και «µ’ ένα λουλούδι καλοκαίρι δε γίνεται».

Δείτε ΕΔΩ κι άλλες παροιμίες για την άνοιξη

19 Απριλίου 2022

Παροιμία:Στης ακρίβειας τον καιρό επαντρεύτηκα και εγώ

παροιμία
Στης ακρίβειας τον καιρό επαντρεύτηκα και εγώ.
Δείτε ΕΔΩ κι άλλες παροιμίες για την ακρίβεια

 

Λαϊκό ποίημα της Μεγάλης Εβδομάδας

Μεγάλη Δευτέρα, ο Χριστός στη μαχαίρα
Μεγάλη Τρίτη, ο Χριστός εκρύφτη
Μεγάλη Τετάρτη, ο Χριστός εχάθη
Μεγάλη Πέμπτη, ο Χριστός ευρέθη
Μεγάλη Παρασκευή, ο Χριστός στο καρφί
Μεγάλο Σαββάτο, ο Χριστός στον τάφο
Μεγάλη Λαμπρή αυγό και αρνί

Δείτε ΕΔΩ κι άλλες παροιμίες για το Πάσχα

15 Απριλίου 2022

Γιατί λέμε:Τι καπνό φουμάρεις;


Συχνά, για κάποιον που δεν ξέρουμε τι είναι, ρωτάμε συνήθως: « τι καπνό φουμάρει; ». 

Η φράση αυτή δεν προέρχεται, όπως νομίζουν  πολλοί, από την μάρκα των τσιγάρων που καπνίζει, αλλά κρατάει από τα βυζαντινά ακόμη χρόνια, ίσως και πιο παλιά.

 Η λέξη « καπνός » έχει εδώ την αρχαία σημασία της εστίας, δηλαδή, του σπιτιού. 

Ο ιστορικός Π. Καλλιγάς λέει κάπου: «Οι φορατζήδες έμπαιναν απόκριση δε, έβανον τον αναλογούντα φόρον». Όταν, λοιπόν, την εποχή εκείνη έλεγαν « καπνό », εννοούσαν το σπίτι.

Δείτε ΕΔΩ κι άλλες παροιμίες για τον καπνό.

Δείτε ΕΔΩ κι άλλες παροιμίες για το σπίτι


06 Απριλίου 2022

Γιατί λέμε:Στραβοί κουτσοί στον άγιο Παντελεήμονα

 

Στα 1830, σ' ένα χωριουδάκι της Κυνουρίας, στο Άστρος, παρουσιάστηκε ένας περίεργος  άνθρωπος, που άρχισε να διαδίδει  επίμονα ότι ήταν ο... Άγιος Παντελεήμονας, που ήρθε να σώσει τον κόσμο από τις διάφορες αρρώστιες, που τον μάστιζαν. Όπως ξέρουμε όλοι μας σχεδόν, ο πραγματικός Άγιος Παντελεήμονας είναι ο προστάτης των ανάπηρων και οι Χριστιανοί πιστεύουν ότι γιατρεύει, εκτός από τις άλλες παθήσεις και τις παραμορφώσεις του σώματος, καθώς και τους τυφλούς. Ο άγνωστος, ωστόσο, του Άστρους δεν έκανε  το παραμικρό θαύμα.

Επειδή, όμως, δεν ενοχλούσε κανέναν με  την παρουσία, τον άφηναν να λέει ό,τι θέλει. Παρόλ' αυτά, η φήμη πως στο όμορφο χωριό της Κυνουρίας παρουσιάστηκε ο Άγιος Παντελεήμονας, απλώθηκε γρήγορα σε όλη την τότε Ελλάδα. Όπως ήταν επόμενο, όσοι έπασχαν από τα μάτια τους, τ' αφτιά τους, τα πόδια τους και από ένα σωρό άλλες ασθένειες, παράτησαν τα σπίτια τους και τις δουλειές του ς και  ξεκίνησαν να πάνε στο Άστρος, με την ελπίδα ότι θα γίνουν καλά. Κι ήταν τόσοι πολλοι αυτοί οι ανάπηροι, ώστε από τα διάφορα χωριά  που περνούσαν, έλεγαν οι άλλοι που τους έβλεπαν: «Κουτσοί, στραβοί, στον Άγιο Παντελεήμονα»                          

04 Απριλίου 2022

Γιατί λέμε:Είμαστε για τα πανηγύρια

 Στην Κόρινθο, που ήταν πλούσια πόλη, γίνονταν δύο πανηγύρια, για εμπόρους απ' όλο τον κόσμο.                           Το καθένα είχε διάρκεια ενάμιση μήνα.                                         Όταν την κατέκτησαν οι Φράγκοι, αυτά  συνεχίστηκαν.               Όσοι συμμετείχαν σ' αυτά σαν  να μην  τρέχει  τίποτα, έλεγαν,όταν τους  ρωτούσαν,«που πάτε»; « είμαστε για τα πανηγύρια ».                   

Έκφραση που σήμερα επικρατεί για όσους δεν έχουν επίγνωση της σοβαρότητας  μιας κατάστασης.

Δείτε ΕΔΩ όλα μας τα άρθρα