Ο Πιττακός ο Μυτιληναίος (περ. 650-570) ήταν πολιτικός και στρατιωτικός ηγέτης της Μυτιλήνης, ένας από τους επτά σοφούς της αρχαίας Ελλάδας και μνημονεύεται μαζί με τον Θαλή, τον Βία και το Σόλωνα σε όλους τους σχετικούς καταλόγους.
Πατρίδα του ήταν η Μυτιλήνη, ο δε Σουίδας θέτει τη γέννησή του κατά την τριακοστή τρίτη Ολυμπιάδα, δηλαδή περί το 652 π.Χ.. Φημιζόταν για την πολιτική και κοινωνική σοφία του, τη σύνεση και την χρηστότητά του, αλλά και την πολεμική ανδρεία του.
Στον πολιτικό στίβο της πατρίδας του εισήλθε ενεργά το 612 π.Χ., όταν από κοινού με τους αδελφούς του Αλκαίου, οι οποίοι ηγούνταν της αριστοκρατικής μερίδας, φόνευσε τον τύραννο Μέλαγχρο. Έξι χρόνια μετά τον βρίσκουμε να οδηγεί τους συμπολίτες τους στον πόλεμο κατά των Αθηναίων, με αντικείμενο την κατοχή του Σιγείου. Ο Πιττακός διακρίθηκε στη μάχη, σκότωσε μάλιστα, στο πλαίσιο μονομαχίας, τον Φρύνωνα, στρατηγό των Αθηναίων, νικητή των Ολυμπίων και διάσημο για το θάρρος και την ανδρεία του. Οι Μυτιληναίοι τον τίμησαν για τα κατορθώματά του, όμως εκείνος από τα εδάφη που του προσφέρθηκαν δέχτηκε μόνο την έκταση που σηματοδοτήθηκε από μια ρίψη του ακοντίου του. Κατόπιν, διέθεσε τη γη για ιερή χρήση η οποία έκτοτε αποκαλείται Πιττακού γή. Ο πόλεμος με τους Αθηναίους έληξε με παρέμβαση του Περιάνδρου, ο οποίος παραχώρησε τη διαφιλονικούμενη έκταση στους Αθηναίους.
Οι εσωτερικές ταραχές στην Μυτιλήνη συνεχίστηκαν, υποδαυλισμένες από τη μερίδα των αριστοκρατών, με προεξάρχοντες τον Αλκαίο και τον αδελφό του, Αντιμενίδη. Όταν αυτοί εξορίστηκαν, η πόλη γνώρισε περίοδο σχετικής ηρεμίας, ώσπου οι φυγάδες επιχείρησαν να πετύχουν την επάνοδό τους με τη βία των όπλων. Ο δήμος, προκειμένου να αποκρούσει την απειλή, εξέλεξη ως αισυμνήτη τον Πιττακό, στον οποίο παραχώρησε απόλυτη εξουσία. Ο μεγάλος άνδρας παρέμεινε στο θώκο επί μία δεκαετία (589-579) με την παρέλευση της οποίας παραιτήθηκε από την αρχή εκουσίως.
Στη διάρκεια της ηγεμονίας του δεν επιχείρησε να ανατρέψει το πολίτευμα, αλλά επιδόθηκε στη βελτίωση και την αναθεώρηση των νόμων. Οι ολιγαρχικοί τον σκιαγραφούσαν ως τύραννο, ο δε Αλκαίος σε σχόλιό του χαρακτήρισε τον Πιττακό κακοπάτριδα και εξέφρασε την περιφρόνησή του για τον τρόπο με τον οποίο ο λαός τον εξέλεξε ως αισυμνήτη.
Ο Πιττακός πέθανε περί το 569, σε ηλικία εβδομήντα ετών κατά τον Διογένη Λαέρτιο, ογδόντα ετών κατά τον Σουίδα και εκατό ετών κατά τον Λουκιανό. Του αποδίδονται πολλά, χαμένα όμως, ελεγειακά ποιήματα, καθώς και πολλά γνωμικά, όπως “χαλεπόν εσθλόν έμμεναι” και το “γίγνωσκε καιρόν”. Το πρώτο αποτέλεσε θέμα ωδής του Σιμωνίδη.
************************************
Είπε
"Αγάπα τον πλησίον σου μικρά ελαττούμενος"
Σημαίνει:
Να αγαπάς τον πλησίον σου λίγο περισσότερο από ότι αγαπάς τον εαυτό σου
*****
Αγαπώ ένα σπίτι όπου δεν βλέπω τίποτε το παραπανίσιο κι όπου βρίσκω κάθε τι που είναι απαραίτητο
*****
"Άπληστον το δια παντός κέρδος"
Σημαίνει:
Το κέρδος είναι αχόρταγον
*****
"Απραγούντα μη ονείδιζε· επί γαρ τούτοις νέμεσις θεών κάθηται"
Σημαίνει:
Την αναποτελεσματικότητα [του άλλου] μην την κοροϊδεύεις, είναι από τα πράγματα που προκαλούν την αγανάκτηση και την τιμωρία των θεών
*****
Αργός μη ίσθι μηδ’ αν πλουτής
Σημαίνει:
Αργόσχολος να μην είσαι ακόμη κι αν είσαι πλούσιος
*****
"Αρχή ἄνδρα δείκνυσι"
Σημαίνει:
Το αξίωμα κάνει φανερά τα προσόντα του κάθε ανθρώπου
*****
Άρχων κόσμει σεαυτόν"
Σημαίνει:
Όταν είσαι άρχοντας να στολίζεις τον εαυτό σου [με προσόντα, αρετές κ.λπ.]
*****
"Ατυχίαν μη ονειδίζειν, νέμεσιν αιδούμενον"
Σημαίνει:
Την ατυχία [του άλλου] μην την κοροϊδεύεις, φοβούμενος τη θεία δίκη
*****
Γελά ο μωρός καν τι μη γελοίον ή.
Σημαίνει:
Γελάει ο ανόητος ακόμη και όταν δεν υπάρχει κάτι αστείο
*****
Γη πιστόν, θάλασσα άπιστον, άπληστον κέρδος.
Σημαίνει:
Ασφαλής είναι η στεριά, επισφαλής η θάλασσα, αχόρταγο το κέρδος
"Γνους πράττε"
Σημαίνει:
Να πράττεις με επίγνωση
*****
Δεινόν συνιδείν το μέλλον, ασφαλές το γενόμενον
Σημαίνει:
Είναι έργο των σοφών να προβλέψουν τη συμφορά πριν έρθει
*****
Η καλύτερη δημοκρατία είναι εκείνη, όπου στους κακούς δεν επιτρέπεται να παίρνουν την εξουσία και στους καλούς δεν επιτρέπεται ν’ αρνούνται τη διακυβέρνηση του τόπου τους
*****
"Καιρόν γνῶθι"
Σημαίνει:
Μάθε να διακρίνεις την κατάλληλη στιγμή
*****
"Κτήσαι καλοκαγαθίαν, θεραπείαν, ευσέβειαν, παιδείαν, σωφροσύνην, αλήθειαν, πίστιν, εμπειρίαν, επιδεξιότητα, εταιρίαν"
*****
Με την όψιν καλλωπίζου, αλλ’ εν τοις επιτηδεύμασιν ίσθι καλός.
*****
Μην προλέγεις αυτό που πρόκειται να κάνεις, γιατί αν αποτύχεις θα σε κοροϊδέψουν.
*****
"Μη πάσι πίστευε"
Σημαίνει:
Να μην έχεις εμπιστοσύνη σε όλους
*****
"Μη πλούτει κακώς"
Σημαίνει:
Να μη πλουτίζεις με άσχημο τρόπο
*****
Να ανέχεσαι τον πλησίον σου ακόμα και ζημιώνοντας λίγο τον εαυτό σου
*****
"Ο μέλλεις πράττειν μη πρόλεγε, αποτυχών γαρ γελασθήση"
Σημαίνει:
Μην προλέγεις αυτό που πρόκειται να κάνεις, γιατί αν αποτύχεις θα σε κοροϊδέψουν
*****
"Παρακαταθήκας ἀπόδος"
Σημαίνει:
Αγαθά που σου εμπιστεύτηκαν να τα δώσεις πίσω
"Πιστόν γῆ, ἄπιστον θάλασσα"
Σημαίνει:
Αξιόπιστο πράγμα η στεριά, αναξιόπιστο η θάλασσα
*****
Συγγνώμη τιμωρίας κρείσσων
Σημαίνει:
Η συγγνώμη είναι πιο αποτελεσματική από την τιμωρία.
*****
"Τας νίκας άνευ αίματος ποιείσθαι"
Σημαίνει:
Να νικάς αναίμακτα.
*****
"Τοῖς ἐπιτηδείοις χρῷ"
Σημαίνει:
Να ακούς τους φίλους σου
*****
"Το παρόν ευ ποιείν"
Σημαίνει:
Να υπομένεις [ή να αξιοποιείς] το παρόν
*****
Φίλο να μην κακολογείς, αλλά ούτε τον εχθρό
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου