Χίλων (ή Χείλων ) ο Λακεδαιμόνιος

Ο Χίλων (ή Χείλων) o Λακεδαιμόνιος (περίπου 600 π.Χ. - 520 π.Χ.) ήταν Σπαρτιάτης πολιτικός, νομοθέτης, φιλόσοφος και ελεγειακός ποιητής, και αναφέρεται ως ένας από τους Επτά Σοφούς της Αρχαίας Ελλάδας.

Γεννήθηκε στη Σπάρτη και ήταν γιος του Δαμαγέτου. 

Κατά τη διάρκεια της ζωής του έχαιρε ιδιαίτερης τιμής και εκτίμησης. Οι συμπατριώτες του, μάλιστα, τον εξέλεξαν και Έφορο, το 556 π.Χ. (κατά την 56η Ολυμπιάδα). Η θητεία του κρίνεται ιδιαίτερα επιτυχημένη και μάλιστα με μεγάλη σημασία στην ιστορική εξέλιξη του πολιτεύματος της πόλης, αφού κατά τη διάρκεια της θητείας του εισηγήθηκε και πέτυχε τη μεταρρύθμιση του καθεστώτος του Λυκούργου, με την εξύψωση του θεσμού των Εφόρων και τον αποφασιστικό περιορισμό, κατά τον τρόπο αυτό, της βασιλικής δύναμης και εξουσίας, προς όφελος της λαϊκής κυριαρχίας. Ο Χείλων πέθανε το 520 π.Χ. στην Πίσσα της Σικελίας. Κατά την παράδοση πέθανε σε ηλικία 80 ετών, από τη μεγάλη του συγκίνηση και την υπερβολική χαρά του, όταν αγκάλιασε το γιο του, που μόλις είχε επιστρέψει Ολυμπιονίκης στο αγώνισμα της «πυγμής» (πυγμαχίας), οπότε και κηδεύτηκε με μεγάλες τιμές. 

Ο Χείλων συνέθεσε ελεγειακούς στίχους σε περίπου διακόσια έπη, από τα οποία, όμως, κανένα δεν διασώθηκε. Σώθηκαν ωστόσο μερικά πολύ σημαντικά και βαθυστόχαστα γνωμικά του. Η διδασκαλία των (επτά) σοφών, γενικότερα, όπως είναι γνωστό, εκφράζεται με αποφθέγματα ή «εις βραχέα ρήματα». Ο συγκεκριμένος τρόπος φιλοσοφίας χαρακτηρίσθηκε από τον Πλάτωνα ως «βραχυλογία Λακωνική» και σε αυτόν διακρίθηκε ο Λακεδαιμόνιος Χείλων, χαρακτήρας, κατά τους βιογράφους του, σοβαρός, βραχύλογος, ενάρετος και ηθικός με μεγάλη οξυδέρκεια και βαθιά στοχαστική φιλοσοφική σκέψη. Έγινε και είναι διάσημος για τη σοφή επιγραμματική βραχυλογία του και τα ολιγόλογα απαράμιλλα γνωμικά του.

Είπε:

*****

Γλώσσης κρατάν και μάλιστα εν συμποσίω.

Σημαίνει:  Κράτα τη γλώσσα σου, ιδίως στα συμπόσια.

*****

Επί δείπνα των φίλων βραδέως πορεύου, επί δε τας ατυχίας ταχέως.

Σημαίνει: Μη βιάζεσαι να πας στο φαγοπότι των φίλων σου, να τρέχεις όμως όσο πιο γρήγορα μπορείς στην ανάγκη τους.

*****

Ζημίαν αιρού μάλλον ή κέρδος αισχόν. Το μεν γαρ άπαξ λυπήσει, το δε αεί.

Σημαίνει: Προτίμησε τη ζημιά από το ανέντιμο κέρδος, επειδή το ένα θα σε στεναχωρήσει μια φορά ενώ το άλλο για πάντα.

*****

Η γλώττα σου μη προτρεχέτω του νου.

Σημαίνει: Να μην τρέχει ή γλώσσα σου περισσότερο από το μυαλό σου.

*****

Θυμού κράτει.

Σημαίνει:  Να συγκρατείς τον θυμό σου. 

*****

Ισχυρόν όντα πράον είναι, όπως οι πλησίον αιδώνται μάλλον ή φοβώνται.

Σημαίνει: Ο ισχυρός πρέπει να είναι πράος, ώστε περισσότερο να τον σέβονται παρά να τον φοβούνται.

*****

Λέγοντα μη κινείν την χείρα, μανικόν γαρ.

Σημαίνει: Όταν μιλάς μην χειρονομείς, διότι δείχνει ταραχή.

*****

Μαντικήν μη εχθαίρει.

Σημαίνει: Μην απορρίπτεις την προφητική δύναμη.

*****

Μηδέν Άγαν.

Σημαίνει: Τίποτα υπερβολικό.

*****

Την μάλιστα νόμων, ήκιστα δε ρητόρων ακούουσαν πολιτείαν αρίστην είναι.

Σημαίνει: Η άριστη πολιτεία είναι εκείνη που υπακούει στους νόμους και όχι στους πολιτικούς.

*****

Τον άρχοντα χρήναι μηδέν φρονείν θνητόν, αλλά πάντ’ αθάνατα.

Σημαίνει: Ο ηγέτης δεν πρέπει να θεωρεί τίποτε προσωρινό, αλλά τα πάντα αθάνατα.

*****

Τον τ’ αλλότρια περιεργαζόμενον μίσει.

Σημαίνει: Να μην ανέχεσαι αυτόν που ανακατεύεται σε ξένες υποθέσεις.

*****

Τον τεθνηκότα μη κακολογείν.

Σημαίνει: Μην κακολογείτε όσους δεν ζουν πια.

*****

Τύχη μη πίστευε.

Σημαίνει: Να μη βασίζεσαι στην τύχη.

*****

Τω δυστυχούντι μη επιγέλα.

Σημαίνει: Μη γελάς με τη δυστυχία του άλλου.

*****

Χρόνου φείδου.

Σημαίνει: Μη σπαταλάς τον χρόνο σου.

*****