Οι γιορτές του Νοέμβρη

Οι γιορτές του Νοεμβρίου και οι λαϊκές τους παροιμίες

Ο Νοέμβριος: μήνας βροχών, σποράς και μεγάλων γιορτών της παράδοσης.

Ο Νοέμβριος είναι από τους πλουσιότερους μήνες σε γιορτές και λαϊκές δοξασίες. Ο λαός τον αποκαλούσε «Βροχάρη» και πίστευε πως οι άγιοι του Νοέμβρη φέρνουν αλλαγές στον καιρό, καθοδηγούν τον γεωργό και σηματοδοτούν την έναρξη του χειμώνα. Οι παροιμίες που συνοδεύουν τις γιορτές αυτές είναι μικρά «δελτία καιρού», αλλά και θρύλοι αιώνων.

🔹 8 Νοεμβρίου – Αρχαγγέλων Μιχαήλ και Γαβριήλ (Ταξιάρχης)

Οι Ταξιάρχες θεωρούνται φύλακες και «αρχή του χειμώνα». Ο Μιχαήλ, ειδικά, συνδέεται με αέρα και αλλαγές στην ατμόσφαιρα.

1. Τ’ Άη-Στράτηγου αν δε φυσήξει, χειμώνας δεν αρχίζει.
2. Τ’ Αρχαγγέλου οι αέρηδες ανοίγουν τον χειμώνα.
3. Στ’ Άη-Μιχάλη το αντάμωμα, αλλάζει ο καιρός.

🔹 11 Νοεμβρίου – Άγιος Μηνάς

Προστάτης των εμπορικών και των σπιτιών. Θεωρούνταν σημάδι για τα πρώτα δυνατά κρύα.

1. Τ’ Άη-Μηνά σφίγγουν τα κρύα.
2. Τ’ Άη-Μηνά το κρύο μπαίνει στα κόκαλα.

🔹 14 Νοεμβρίου – Άγιος Φίλιππος

Από εδώ ξεκινούσε παραδοσιακά η νηστεία των Χριστουγέννων· ο μήνας μπαίνει βαθιά στο φθινόπωρο.

1. Από τ’ Άη-Φίλιππου και πέρα, μέρα μικρή — νύχτα μεγάλη.
2. Τ’ Άη-Φιλίππου το σκοτάδι μεγαλώνει.

🔹 21 Νοεμβρίου – Εισόδια της Θεοτόκου (Παναγία η Μεσοσπορίτισσα)

Σημαντική γιορτή για τους αγρότες — «μέση της σποράς» και ευχή για καλή χρονιά.

1. Της Μεσοσπορίτισσας, αν δε σπείρεις, μην περιμένεις.
2. Της Παναγιάς σπέρνει ο φτωχός, θερίζει ο πλούσιος.

🔹 30 Νοεμβρίου – Άγιος Ανδρέας (Άη-Αντρέας)

Ίσως η πιο γνωστή παροιμιακή γιορτή του μήνα. Θεωρείται ο «προξενητής του χειμώνα».

1. Τ’ Άη-Αντριός αντρειεύει το κρύο.
2. Τ’ Άη-Αντρέα αν χιονίσει, ο χειμώνας βαραίνει.
3. Ο Άη-Αντρέας του χειμώνα ο προξενητής.

🌧️ Ο Νοέμβριος στις δουλειές και στον καιρό

Ο μήνας είναι ταυτισμένος με τις βροχές και τη σοδειά. Κάποιες από τις πιο διαδεδομένες παροιμίες:

1. Νοέμβρης βρέχει, πλουτίζει ο γεωργός.
2. Ο Νοέμβρης με νερό, κάνει κάθε σπόρο χρυσό.
3. Αν δε βρέξει τον Νοέμβρη, ούτε στάρι ούτε κριθάρι.
4. Νοέμβρης δίχως νερό, μάνα χωρίς παιδί.

Δείτε εδώ πολλές ακόμη παροιμίες και σοφές ρήσεις της παράδοσης για τον Νοέμβριο.

Ο σπουδαιότερος πλούτος... (Σωκράτης)

Οι παροιμίες μας για τον πλούτο και τον πλούσιο

Ο πλούτος: ευχή και παγίδα· άλλοτε άνεση, άλλοτε αλαζονεία και ματαιότητα.

Ο πλούτος και ο πλούσιος έχουν διπλή όψη στη λαϊκή σκέψη: χαρίζουν άνεση και κύρος, μα συχνά γεννούν αλαζονεία, φθόνο και πρόσκαιρες αξίες. Οι παροιμίες θυμίζουν ότι το χρήμα είναι καλός υπηρέτης, κακός αφέντης — και πως η αληθινή αξία μετριέται στα έργα και στον χαρακτήρα.

• Αβράκωτος βρακώθηκε και γελοχαχάρισε. —  Νεόπλουτοι.
• Άμα πλουτίσει ο άνθρωπος, θαμπώνεται το φως του, και δε γυρίζει να σε δει, αν είσαι και αδελφός του.
• Αν δεν πεινάσουν οι φτωχοί οι πλούσιοι δεν χορταίνουν. 

Δείτε όλες τις παροιμίες μας για τον Πλούτο και τους Πλούσιους...

Η λαϊκή σοφία δεν εχθρεύεται το χρήμα· εχθρεύεται την τυφλή λατρεία του. Η ποιότητα ζωής χτίζεται με μέτρο και χαρακτήρα, όχι με επίδειξη.

➤ Δείτε και το συναφές λήμμα: Παροιμίες για την πολυτέλεια.