Μάρτιος - Μάρτης - Φυτευτής - Κλαψιάρης (115)

 Παροιμίες για τον Μάρτιο

Ο Μάρτιος, ο πρώτος μήνας της άνοιξης, στέκει πάντα διχασμένος· λίγο χειμώνας, λίγο καλοκαίρι.
Με τις ξαφνικές αλλαγές του θυμίζει πως η φύση ξυπνά αργά και απρόβλεπτα, ενώ οι άνθρωποι τον συνδέουν με αναγέννηση, ήλιο, αλλά και με μπόρες που έρχονται χωρίς προειδοποίηση.
Γεμάτος παραδόσεις, παροιμίες και έθιμα, ο Μάρτης έχει βαθιά ρίζα στην ελληνική λαϊκή σοφία.

1. Aκόμη και στις δεκαοχτώ έχει το μάτι του ανοιχτό.
2. Aκόμη στις δεκαοχτώ, ψοφάει η πέρδικα στ' αυγό. Λένε και στις τριάντα, μα δεν ηξεύρω γιάντα.
3. Αλί στα μαρτοκλάδευτα και τ’ απριλοσκαμένα ➤ Δηλ. Το Μάρτη δεν πρέπει να κλαδεύεται τίποτα και τον Απρίλη να σκάβεται η γη.
4. Άλλα λογαριάζει ο Μάρτης και άλλα η σαρακοστή.
5. Αν η χελιδόνα δε φανεί, Μάρτης δεν εφανέρωσε.
6. Αν κάνει ο Μάρτης δυο νερά κι ο Απρίλης άλλο ένα, χαρά σε εκείνον το γεωργό που’ χει στη γη σπαρμένα.
7. Aν κάνει ο Mάρτης δυο νερά κι ο Aπρίλης πέντε - δέκα, να δεις το κοντοκρίθαρο πως στρίβει το μουστάκι.
8. Αν το Μάρτη τρως κρεμμύδι και τον Μάη φρέσκο σκόρδο τον γιατρό δεν θα έχεις χρεία για ολόκληρο το χρόνο.
9. Από Μάρτη καλοκαίρι κι από Αύγουστο χειμώνα.
10. Από Μαρτιού και Σεπτεμβριού ίσα είναι τα μερονύχτια.
11. Από Μαρτιού πουκάμισο κι από Αύγουστο σεγκούνι. ➤ Μάλλινο μακρύ ρούχο.
12. Από Μαρτιού πουκάμισο κι απ’ Αύγουστο σεντόνα.
13. Από Μαρτιού πουκάμισο κι από Αυγούστου κάπα.
14. Από Μαρτιού πουκάμισο κι από Αυγούστου φανέλα.
15. Απρίλης έχει τα χάδια κι ο Μάρτης τα δαυλιά.
16. Βάλε Μάρτη το μετάξι για τον ήλιο μην σε κάψει. ➤ Εννοεί το μαντήλι στο κεφάλι.
17. Βροντή Μαρτιού, φίλεμα με καρύδια.
18. Δεν λείπει ο Μάρτης από την σαρακοστή.
19. Έβγα εσύ Φλεβάρη να μπω εγώ ο Μάρτης να κάνω τις γριές να κατουρούν στην ανθρακιά (Ζεστά κάρβουνα). ➤Λέγεται για την εποχή που τα σπίτια στην επαρχία δεν είχαν αποχωρητήρια μέσα στο σπίτι .
20. Κάλλιο Μάρτη καρβουνιάρη, παρά Μάρτη καψαλιάρη.
21. Κάλλιο Μάρτης καρβουνιάρης, παρά Μάρτης λιοπυριάρης.
22. Κάλλιο Μάρτης στα δαυλιά, παρά στα προσηλιακά.
23. Κάλλιο Μάρτης στις γωνιές παρά Μάρτης στις αυλές. ➤ Δηλ. Καλύτερα το Μάρτη να ‘χει κρύο παρά ζέστη.
24. Καλοκαιριά της Παπαντής, μαρτιάτικος χειμώνας.
25. Καλός κακός ο Μάρτης μας, τα πέντε αυγά στην κάσα μας. ➤ Αρχίζει να ξανανιώνει η ζωή.
26. Καλύτερα το Μάρτη να ‘χει κρύο παρά ζέστη.
27. Κάποια τσουρλού, κάποια (μ)πουρδού, το Μάρτη νυχτογνέθει.
28. Κόψε ξύλα για το Μάρτη να μην κάψεις τα παλούκια.
29. Μάρτη βροντή, λαγού πορδή.
30. Μάρτη,γδάρτη και τρανέ παλουκοκαύτη τα δαμάλια τα μαθαίνεις, τα γερόβοδα τα δέρνεις.
31. Μάρτη και Σεπτέμβρη ίσια τα μεσάνυχτα. ➤ Ισημερία.
32. Μάρτη Μάρτη βροχερέ και Απρίλη δροσερέ.
33. Μάρτης άβρεχτος, μούστος άμετρος. ➤ Δηλ. όταν ο Μάρτης δεν έχει βροχές, ωφελούνται πολύ τα αμπέλια.
34. Μάρτης βρέχει, θεριστάδες χαίροντα.
35. Μάρτης βρέχει? ποτέ μην πάψει. ➤ Ευχή των γεωργών που εξασφαλίζει την ευφορία της γης.
36. Μάρτης βροχερός, θεριστής κουραστικός.
37. Mάρτης γδάρτης και κακός παλουκοκαύτης. Και σαν τύχει και θυμώσει, μες στο χιόνι θα μας χώσει.
38. Μάρτης δίμουρος. Μάρτης πεντάγνωμος.
39. Μάρτης έβρεχε, Θεριστής τραγούδαγε.
40. Μάρτης έβρεχε, θεριστής χαιρότανε.
41. Μάρτης είναι, χάδια κάνει, πότε κλαίει, πότε γελάει.
42. Μάρτης κλαψής, θεριστής χαρούμενος.
43. Μάρτης, Μάρτης, βρέχει κι ο κόσμος χαίρεται.
44. Μάρτης ξεγυμνώνει και τ’ αποσταίνει. ➤ Ο Μάρτιος είναι άστατος και απρόβλεπτος· μπορεί να σου δώσει σημάδια άνοιξης, αλλά μπορεί και να τα χαλάσει όλα.
45. Μάρτης ο πουκαμισάς, δεν σου δίνει να μασάς.
46. Μάρτης πενταδείλινος και πάλι πεινασμένος.
47. Μάρτης χωρίς βροχή, τρύγος χωρίς κρασί.
48. Μαρτιάτικο αρνί,μαρτιάτικο τυρί.
49. Μη σε γελάσει ο Μάρτης και χάσεις την ημέρα. ➤ Δηλ. μη νομίσεις ότι ο καιρός θα είναι κακός όλη την ημέρα και δεν πας στη δουλειά σου (για τους γεωργούς).
50. Μήτε ο Μάρτης καλοκαίρι μήτε ο Αύγουστος χειμώνα.
51. Να δεις και τις αρχόντισσες πως ψιλοκλεισιρίζουν, να δεις και τη φτωχολογιά πως ψιλοκοσκινάει.
52. Ξύλα φύλαγε τον Μάρτη, να μην κάψεις τα παλούκια.
53. Ο Αύγουστος για τα πανιά κι ο Μάρτης για τα ξύλα.
54. Ο ήλιος του Μαρτιού, τρυπάει κέρατο βοδιού.
55. Ο καλός Μάρτης στα κάρβουνα, κι ο κακός στον ήλιο.
56. Ο καλός ο Μάρτης στα κάρβουνα και ο κακός στον ίσκιο.
57. Ο κλαψιάρης ο Μάρτης ως το γιόμα ψοφάει το βόδι και ως το βράδυ το βρωμίζει. ➤ Αστάθεια χαρακτήρα.
58. Όλες του Μάρτη φύλαγε και τ' Απριλίου τις δώδεκα, ότι ακόμη και στις δεκαοχτώ πέρδικα ψόφησε στ' αβγό.
59. Όλοι οι μήνες καιν τα ξύλα και ο Μάρτης τα παλούκια.
60. Όλοι οι μήνες τρώνε κρέας και ο Μάρτης κόκαλα. ➤ Περισσότεροι θάνατοι λόγω κρύου.
61. Όλο το Μάρτη φύλαε ως τις δέκα τ’ Απρίλη.
62. Ο Μάρτης εδιαλάλησε, μικρά μεγάλα πάνω. ➤ Μεγαλώνουν όλα τα φυτά.
63. Ο Μάρτης έκανε την γριά να μπει κάτω από το καζάνι. ➤ Από το κρύο.
64. Ο Μάρτης έχει το άκουσμα και ο θεριστής την πείνα.
65. Ο Μάρτης έχει τ' όνομα, κι ο Απρίλης τα λουλούδια.
66. Ο Μάρτης και αν εχιόνισε γρήγορα θα μαυρίσει. ➤ Φεύγουν τα χιόνια και πρασινίζει η γή.
67. Ο Μάρτης και η μάνα του …
68. Ο Μάρτης κάνει την αρχή κι όλα τα δένδρα ανθούνε και ζευγαρώνουν τα πουλιά και γλυκοκελαιδούνε.
69. Ο Μάρτης κι αν εχιόνισε καλοκαιριά μυρίζει.
70. Ο Μάρτης με τα λούλουδα κι ο Απρίλης με τα ρόδα.
71. Ο Μάρτης νάζια κάνει πότε κλαίει πότε γελάει.
72. O Μάρτης ο κλαψόγελος.
73. Ο Μάρτης ο παλουκοκαύτης τα παλιά παλούκια χάφτει,τα καινούργια πάει και φέρνει.
74. Ο Μάρτης ο πεντάγνωμος, εφτά φορές χιόνισε και πάλι το μετάνιωσε που δεν εξαναχιόνισε!
75. Ο Μάρτης ο πεντάγνωμος που΄χει τις πέντε γνώμες,ώρα βρέχει,ώρα χιονίζει κι ώρα πού μαρτολουλουδίζει.
76. Ο Μάρτης ο πεντάγνωμος ώρα στον ήλιο, ώρα στον τοίχο. ➤Δηλ. εκεί που κάθεσαι στον ήλιο, πιάνει κρύο και πας δίπλα στο τζάκι.
77. Ο Μάρτης πενταδείλινος και ματαπεινασμένος.
78. Ο Μάρτης το πρωί πηλά (λάσπες) και το βράδυ χώματα. ➤Το πρωί βρέχει και μέχρι το βράδυ έχει στεγνώσει.
79. O Mάρτης το πρωί χιόνισε, κι ο γάιδαρος ψόφησε. ➤ Από το κρύο.
80. Ο Μάρτης ώρα βρέχει και χιονίζει κι ώρα μαρτολουλουδίζει.
81. Ο Μάρτης ως το γιόμα ψοφάει το βόδι (από το κρύο) κι ως το βράδυ το βρωμίζει (από τη ζέστη).
82. Οπού ‘χει κόρη ακριβή, του Μάρτη ήλιος μην τη δει. ή Όποιος έχει κόρη ακριβή, το Μάρτη ο ήλιος μην τη δει. ➤ Γιατί θα την μαυρίσει.
83. Όπως τον Μάρτη τα βουνά ασπρίζουν απ'τα χιόνια, έτσι ασπρίζουν τα μαλλιά της νύφης απ' τα χρόνια.
84. Όταν ο Μάρτης είναι βροχερός του χωριάτη η κόρη παντρέυεται τον Μάη. ➤ Για να υπάρχει γεωργική παραγωγή.
85. Πρίτς Μάρτη μου ξεχειμώνιασα τα προβατάκια μου.
86. Πριτς, Μάρτη μου, τα ’βγαλα τ’ αρνοκάτσικά μου! (Ήπειρος).
87. Σαν βρέξει ο Μάρτης μια φορά κι ο Απρίλης άλλη μία, θα ιδείς καρβέλια στρογγυλά και πίτες και ψωμιά.
88. Σαν ρίξει ο Μάρτης δυο νερά κι Απρίλης άλλο ένα χαράς σ' εκείνο το ζευγά που ‘χει πολλά σπαρμένα.
89. Σαν ρίξει ο Μάρτης μια βροχή κι Απρίλης άλλη μία, να δεις κουλούρες στρογγυλές και πίτες σαν αλώνι.
90. Στην πομπή σου Μάρτη μου τα γιδοπρόβατα μου επέρασα.
91. Στις εννιά του Μάρτη καίει ο γέρος το κρεβάτι.
92. Στων αμαρτωλών τη χώρα, το Mαρτάπριλο χιονίζει.
93. Τα λόγια σου είναι ψεύτικα σαν του Μαρτιού το χιόνι, που το ρίχνει από βραδύς και το πρωί το λιώνει.
94. Τα λόγια του είναι στέρεα σαν του Μαρτιού το χιόνι. ➤ Άνθρωποι ασταθείς.
95. Τα λόγια του μοιάζουνε σαν του Μάρτη τα χιόνια.
96. Τα παλιά παλούκια καίει, τα καινούρια πάει και φέρνει.
97. Το Μάρτη κάλλιο δέκα κάρβουνα παρά χίλια πρόβατα.
98. Το Μάρτη ξύλα φύλαγε κι άχερα των βοδιώνε και λίγα ξυλοκέρατα να δίνεις των παιδιώνε.
99. Το Μάρτη ξύλα φύλαγε μην κάψεις τα παλούκια(λόγω κρύου).
100. Το Μάρτη τον πεντάγνωμο οπού γελά και κλαίει, Θα τόνε τιμωρήσουμε ψέματα να μη λέει.
101. Το Μάρτη φύλα τα άχερα,μη χάσεις το ζευγάρι και φύλαγε και το ψωμί,μη χάσεις το κοπέλι.
102. Το μεσημέρι βρώμισε (από τη ζέστη), και το βράδυ τον πήρε το ποτάμι (από τη βροχή).
103. Τον Μάρτη βάλε εργάτες και ας είναι και ακαμάτες.
104. Τον Μάρτη και αν τον αγαπάς, φίλο σου να μην τον κάνεις.
105. Το Μάρτη κάλλιο δέκα κάρβουνα παρά χίλια πρόβατα.
106. Τον Μάρτη ξύλα μάζευε και άχερα των βοδιών σου κι αν έχεις και φαγώσιμα φύλα τα των παιδιών σου.
107. Τον Μάρτη χιόνι βούτυρο, μα σαν παγώσει μάρμαρο.
108. Του Μαρταπρίλη τα νερά,λάσπες και χώματα'ναι.
109. Του Μάρτη και του Τρυγητή ίσα τα ημερόνυχτια.
110. Του Μάρτη ο ήλιος βάφει, και πέντε μήνες δεν ξεβάφει.
111. Του Μάρτη οι αυγές με κάψανε, του Μάη τα μεσημέρια.
112. Του Mάρτη του αρέσει, να είναι πάντα στο διπλό, μια στις δέκα να έχει ήλιο, και τις άλλες ξυλιασμό.
113. Του Μαρτιού τα σκοτεινά, σαν τα δεις μη φοβηθείς, μα αν τα δεις και φοβηθείς εύρε τρύπα να χωθείς.
114. Τσοπάνη μου την κάπα σου, το Μάρτη φύλαγε την.
115. Φύλαξε τα παλούκια σου να μη στα φάει ο Μάρτης.

#Μάρτιος #Παροιμίες #Λαογραφία #Άνοιξη #Μάρτης #Παράδοση #ΗλιοΜπόρα #ΛαϊκήΣοφία #ΕλληνικάΈθιμα

💬 Έχεις ακούσει άλλες παροιμίες για τον Μάρτιο;
Γράψε μας στα σχόλια!