Παροιμίες για σόι και συγγενείς
 |
Η οικογένεια και το σόι υπήρξαν για αιώνες ο βασικός πυρήνας της ελληνικής κοινωνίας — πηγή στήριξης, αλλά και αιτία γκρίνιας, προσμονής ή υπερηφάνειας. Οι παροιμίες που αναφέρονται στην οικογένεια είναι γεμάτες σοφία, χιούμορ και ρεαλισμό: μιλούν για δεσμούς αίματος, προγόνους, συγγενείς από... ανάγκη ή από αγάπη, και φυσικά για τις «χαρές και πίκρες» του να έχεις δικούς σου ανθρώπους.
|
- Αλίμονο σε αυτόν που περιμένει γιόμα από τούς δικούς του και δείπνο από τούς γειτόνους.
- Άλλα λέει η θεια μου, άλλα ακούν τ’ αυτιά μου… ➤ Ασυνεννοησία.
- Ανάθεμα που έχει δικούς και περπατεί με ξένους.
- Αν θες καλόν υπάλληλον μην παίρνεις συγγενή σου.
- Από ξένους βρίσκεις δροσιά και από δικούς σου φωτιά.
- Ας είναι πολύ το γένος μου κι ας με μισεί ο κόσμος.
- Γιατί είναι βαθιά το μάτι σου βγαλμένο; γιατί μου το έβγαλε δικός μου.
- Δεν με πονούν οι μαχαιριές που έχω από τους εχθρούς μου ως με πονάνε οι γρατζουνιές που έχω από τους δικούς μου.
- Δικοί μου όσους κλεί η πόρτα μου.
- Έλα παππούλη μου, να σου δείξω τ’ αμπελοχώραφά σου… ➤ Επίδειξη γνώσεων.
- Η… πού ’χει άντρα και παιδί στο χορό μην κατεβεί. ➤Έχει υποχρεώσεις και δεν προλαβαίνει….
- Η συννυφάδα με το καρφάκι και η κουνιάδα με το φαρμάκι.
- Καλοί, κακοί οι συγγενείς, να μην τούς κάνεις ξένους.
- Καλύτεροι οι αδελφοί της εκκλησιάς παρά οι αδελφοί της κοιλιάς.
- Καλύτερος ο ξένος, χειρότερος ο δικός σου.
- Κούνια που σε κούναγε…
- Μας παίζουν τις κουμπάρες…➤ Μας κοροϊδεύουν.
- Με τους δικούς σου (τους συγγενείς σου) φάε, πιες κι αλισβερίσι μην κάνεις…
- Με τους δικούς σου φάε πιε και νταλαβέρι μην κάνεις.
- Με τους δικούς σου φάε πιες με ξένους πραματεύσου.
- Με τους δικούς σου φάε, πιες και με τον ξένο χωρατέψου…
- Ξένου παινέψου και δικού σου παραπονέψου. ➤ Ξένου παινέψου»: Πρέπει να επαινείς τους άλλους — δείχνει ευγένεια, κοινωνική λεπτότητα και καλή πρόθεση. Και δικού σου παραπονέψου: Για τους δικούς σου ανθρώπους (π.χ. οικογένεια, παιδιά, συγγενείς), να είσαι συγκρατημένος, ταπεινός ή ακόμα και αυστηρός — όχι υπερβολικά επαινετικός.
- Ο δικός σου μπορεί να βρίσει, μα δεν θέλει να σε αδικήσει.
- Ο δικός σου μπορεί να πει μα να ακούσει δεν μπορεί.
- Οι εδικοί πάνε μαζί, όχι τα πορτοφόλια αυτά δεν είναι συγγενείς και πάνε χώρια χώρια.
- Οι φίλοι μου γίναν εχθροί και οι δικοί μου ξένοι.
- Ο καλύτερος συγγενής είναι ο εαυτός σου.
- Όποιος έχει γυναίκα και παιδί δε μπορεί να κάθεται με τα δάχτυλα στο στόμα.
- Όποιος έχει νονό, τρώει κουλούρι…➤ Προστάτες.
- Όταν μαλώνουνε οι συγγενείς, ευχαριστιούνται οι εχθροί.
- Όταν σε βλέπω κουμπάρε μου σε θυμάμαι.
- Όταν σε στραβώσει ο δικός σου, κάνει βαθύτερες κουφάλες.
- Πολλοί συγγενείς λίγοι λίγοι…
- Πολλοί συγγενείς, λίγοι λίγοι…➤ Είναι μια χιουμοριστική και κάπως πικρή φράση που σχολιάζει: Ότι οι συγγενείς μπορεί να είναι πολλοί… αλλά δεν είναι πάντα ευπρόσδεκτοι όλοι μαζί, και σε καμία περίπτωση όλοι μαζί ταυτόχρονα!
- Σε έκανα κουμπάρο, για να μπαίνεις με το θάρρος.
- Σόι πάει το βασίλειο.
- Το αίμα νερό δεν γίνεται κι αν γίνει δεν θολώνει.
- Το αίμα νερό δεν γίνεται κι αν γίνει δεν πίνεται.
- Τον εδικόν μου κούρευαν κι ήταν ντροπή δική μου.
- Του ενός μητέρα, του άλλου μητριά.
- Του νονού μας το νονό και εμείς νονό τον έχουμε.
- Του ξένου είναι παράπονο και του δικού μαχαίρι. ➤ Αν σε αδικήσει ή σε στενοχωρήσει ένας ξένος, απλώς το λες «παράπονο» – σε ενοχλεί, αλλά δεν σε πληγώνει βαθιά. Αν όμως σε πληγώσει ένας δικός σου (συγγενής, φίλος, παιδί, αδελφός), ο πόνος είναι σαν μαχαίρι – βαθύς, έντονος, προσωπικός.
- Τους συγγενείς να τους υπομένεις τους άλλους όχι.
- Τώρα που σε είδα άντρα μου σε θυμήθηκα.
- Φίλος για φίλο χάνεται, φίλη για φιλενάδα, κουμπάρος για κουμπάρισα, κουνιάδος για κουνιάδα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου