Τρύγος, Σταφύλια (34)

 Παροιμίες για τον τρύγο & για τα σταφύλια

Ο τρύγος υπήρξε πάντα μια από τις πιο σημαντικές στιγμές του αγροτικού κύκλου, γεμάτος κόπο, χαρά και προσμονή. Η ελληνική λαϊκή σοφία, μέσα από τις παροιμίες, κατέγραψε τον μόχθο του τρυγητή, την αξία της γης και τη μαγεία του κρασιού που ακολουθεί. Στις φράσεις αυτές κρύβονται εμπειρίες αιώνων και μια βαθιά σχέση του ανθρώπου με τη φύση.

1. Αγάλι αγάλι γίνεται η αγουρίδα μέλι.
2. Αγάλι αγάλι φύτευε ο φρόνιμος τ’ αμπέλι.
3. Άλλοι σκάβουν και κλαδεύουν κι άλλοι πίνουν και μεθούν. (ή χορεύουν…).
4. Άμα δεν πατήσεις σταφύλι, κρασί δεν πίνεις.
5. Άμα δεν τρυγάμε εδώ πατάμε αλλού.
6. Αμπέλι όσο μεγαλύτερο μπορείς και σπίτι όσο να χωρείς.
7. Ας πάει και το παλιάμπελο!➤ Ας γίνει κι αυτό!.
8. Θέρος, τρύγος, πόλεμος, στασιό δεν περιμένουν…
9. Κλαίει τ’ αμπέλι ακλάδευτο, κλαίει και κλαδεμένο…κλαίει κι ο νιος ο ανύπαντρος, κλαίει κι ο παντρεμένος…
10. Μ’ αγγαρεία αμπέλι δε γίνεται, τσαïρι δεν προκόφτει… ➤  Τσαΐρι: αν δεν το δουλέψεις με μεράκι και συνέχεια, «δεν προκόφτει» — δεν αποδίδει.
11. Με το σταφύλι έρχεται το γλέντι.
12. Ο καλός ο τρύγος φαίνεται απ’ τον Αύγουστο.
13. Όποιος δε σπέρνει, στον τρύγο κάθεται και κοιτά.
14. Όποιος έχει αμπέλια, ας βάλει εργάτες.  ➤ Έγνοιες.
15. Όποιος τρυγάει νωρίς, κρασί δε γεμίζει.
16. Ο …πού ’χει αμπέλια ας τρυγά και ο…πού ’χει δρόμο, ας τρέχει…
17. Όταν πατάς σταφύλια, θέλει καθαρά παπούτσια..
18. Ο τρύγος δεν περιμένει — σαν έρθει η ώρα, τρέχεις.
19. Πατημένο σταφύλι, δεν τρώγεται.
20. Περσινά ξινά σταφύλια…
21. Πήγε σαν το σκυλί στ’ αμπέλι…➤ Άδικα.
22. Στο κοφίνι δε χωρεί, στο καλάθι περισσεύει. ➤Σαρκάζει την υπερβολή, την ακαταστασία ή την προχειρότητα. Όταν κάποιος δεν μπορεί να οργανώσει σωστά ή να καταλάβει τι πραγματικά χρειάζεται, λέει π.χ. ότι κάτι δεν χωρά στο μικρότερο δοχείο, αλλά περισσεύει στο μεγαλύτερο — πράγμα παράλογο.
23. Στον τρύγο και στον πόλεμο, δεν πάνε τα παιδιά.
24. Τα δικά σου αμπέλια φράξε και τα ξένα μη γυρεύεις. (ή για τα ξένα μη σε νοιάζει.)
25. Τ’ αμπέλι θέλει αμπελουργό και το καράβι ναύτες.
26. Τ’ αμπέλι θέλει αμπελουργό, το σπίτι νοικοκύρη και το κάθε πλεούμενο, θέλει καραβοκύρη.
27. Τα σταφύλια τα ψηλά, είναι λίγα και καλά.
28. Τα σταφύλια του γείτονα είναι πάντα πιο γλυκά.
29. Τον Αύγουστο τον χαίρεται ο… πού ’χει να τρυγήσει.
30. Τον τρύγο χαίρονται οι φίλοι, μα τον κόπο τον ξέρει ο νοικοκύρης.
31. Το σταφύλι το ’να τ’ άλλο θωρεί (τζαι) και μαυρίζει. ➤Αναφέρεται σε περιβάλλον ανταγωνισμού, ζήλιας ή μίμησης.  Όπως τα σταφύλια, που όταν είναι σφιχτά μαζί στο κοφίνι και αρχίσει να "μαυρίζει" το ένα, επηρεάζει και το διπλανό του, έτσι κι οι άνθρωποι επηρεάζονται ο ένας από τον άλλον – συνήθως αρνητικά: με ζήλια, κακία, φθόνο, ή κακή συμπεριφορά.
32. Το τραγούδι με τον τρύγο το Δεκέμβρη παραμύθι.
33. Του ’δώσε ένα αμπέλι και δεν του δίνει ένα σταφύλι. ➤ Αχάριστος.
34. Τρυγητής τρυγάει, και μήνας δεν κοιτάει.

#παροιμίες #τρύγος #σταφύλια #λαϊκή_σοφία #παράδοση #ελληνική_παράδοση #σοδειά #σεπτέμβριος #αγροτική_ζωή #εποχιακές_παροιμίες

💬 Έχεις ακούσει άλλες παροιμίες για τον τρύγο και τα σταφύλια;
Γράψε μας στα σχόλια!